3. Sihalsihal (Dongansahuta / STM)

Diangka tingki na parpudion, khususnya ditano parserahan, nungnga populer goar ni adat batak Dalihan natolu paopat sihalsihal ; mangihuthon pandok ni angka natuatua dohot para kritisi adat, songon on do pardalanna.  

Hirahira ditaon 1914, ragat do halak batak manombang tu angka luat sileban na di luar ni Toba, jala denggan do dipaborhat na sahuta i nasida, huhut  ditonai,asa tongtong diingot jala diula hon  adat songon  namasa dihutana. Ditingki na paborhathon i, didok ma umpasa songon on :

*. Sian Balige     
                     Tinaba bulu godang, binahen sigesige,
                tudia pe  damang marjalang, sai ingot adat Balige   
*. Sian Porsea
                      Ni duda duhutduhut, binahen gabe hosea. (Hosea=0bat)
                      tudia pe damang mangaranto, sai ingot adat Porsea.
*. Sian Muara
                      Timbo bona ni Pining, balga bona ni Hariara,
                      tung tudia pe damang manombang,sai ingot adat Muara.

Ditano parserahan, pajumpang ma panombang (Pangaranto), gabe sahuta ma nasida atik pe napulikpulik marga, na ro sian Desa na ualu. Asa boi nasida masiurupurupan mangulahon adat, dipajongjong nasida ma punguan parsahutaon, tubu ma istilah Dongan sahuta /Serkat Tolong Menolong (STM).  

Di angka ulaon adat, olo do sipata sarupa paradaton i, alai olo do sipata dang sarupa. Molo dang dos timbo ni Dalihan Natolu i, gabe dang hot / dang dasip be parpeak ni pangalompaan diginjangna.  Asa boi hot jala dasip pangalompaan i peak di hapeahanna jala hot di ingananna, dibuat ma batu nametmet laho manghalang (Mangganjal), batu na metmet i ma nanigoaranna Sihalsihal na gabe simbol ni parsahutaon. Jadi, molo dos do timbo ni Dalihan natolu ( ada kesepakatan diantara Dongan tubu,Hulahula,Boru), maka berlakulah prinsip Dongansahuta Panolopi; alai molo dang dos roha ni natolu komponen i, berlakulah prinsip Dongansahuta Pamintoran ( juru damai). 
       
Songon naung tinaringotan diginjang i, ianggo pada dasarnya, pangurupi ni suhut do parsahutaon i, jala tongtong do berlaku  hata ni umpasa namandok :

Gaja pinagajagaja, duhut duhut do gagatonna,
Raja pinarajaraja, guru di suhut do hasuhutonna.

Olo do sipata adong sian dongan sahuta/STM i, na mamereng kedudukanna sian sudut kompetensi, tubu ma tu rohana,  parsa hutaon/STM i do na paling berkompeten; molo dang dioloi suhut hata ni dongan sahuta, ba di pasombu ma suhut I mangula ulaonna i .      
       
Mangihuthon na binege dohot na niida sandiri, hea ma dipaksahon parsahutaon, ingkon jolo patupaon ni suhut adat marhusip andorang so marpudun saut, jala ingkon marsipanganon (mardalan Tudutudu ni sipanganon sian paranak, Dengke sitiotio /dengke simudurudur sian parboru), hape dang masa adat marhusip nasongon i di hasuhuton ; beasa paksahononhon tu hasuhuton naso adatna ? Unang lupa hita, disada tingki, suhut do nang hita.

Dibonapasogit, namardongatubu/samarga do maringanan di sada huta, molo adong pe marga na asing disi,ala na sinonduk hela do i, ima nanigoaranna Boru diampuan. Dang digorahon disi jambar tu dongan sahuta, jadi, patut do maol tarjalo nasida goar/pandohan Dalihan natolu paopat sihalsihal.



Subscribe to receive free email updates:

0 Response to "3. Sihalsihal (Dongansahuta / STM)"

Post a Comment

Sponsor

loading...